NON UNA TORRE DI BABELE
Per dialogare tra più persone, comprendendosi, usando ciascuno il proprio dialetto.

Osserva Giorgio Morandi nel dialetto di Barzesto, frazione di Schilpario in Valle di Scalve, provincia di Bergamo:

• Öle pruàgå pa mé!
  Mè hére 'mbuciàt déter en chi discurs ché, ü dé, 'nprènsìpe de mars de st'àn, è ére decidìt finå dè bèl prènsìpe dè turnà a isità stò... sito... apénå chè 'l mè haràh èstàt puhìbil!
  Ghe hó restat em pó mal, estahérå (èm' sé giamò a la fì de màs!), a ède che nigü l'è 'ndat inàss dòpo ól discurs ahé prècìs dol Felipo Colümèlå co' la hò ciaculandå dó la pruinciå dè Piacénså.
  Pensàe e speràe pròpe de püdé lèse... oh, dio! forse 'l saréss mèi dì che speràe dè püdé "ardà" quach giótèr dialècc o lingue (? Beh, hö stò argument... mè 'l saràss mèi che féss sito perché nonostante tücc i mè stüde de linguistiche, etimulugìe e hemantiche chè ó fat quand che hére zùèn... beh, fórse l'ó mai capìdå, fórse l'ó sdumentegàt ...'nsümå, mé 'l só piö bé 'nduè che l'è ól cunfì tra ol dialèt e "la" o "üna" linguå...
  Giamò fo fadigå... ó hémpèr fat fadìgå a capì o a digerì gió ol fato chè chèl chè ciacùle mé lè apénå "dialèt" e chèl che i ciacùlå a Bérghèm l'è "dialèt bergamasch"!!! Tüt per colpå dè hehantåhìc chilòmetri chè ghè tra Bérghèm e Scülpér chè pür l'è pruinciå de Bérghèm?
  E pensà che finå de quando che hére ü tus de òt o dés agn hère hurprendìt chè ché tra 'l mè dialèt e chèl de Scülpér (o chèl de Ilmagiùr o chèl de Oltrepó) ol ghè füdéss tate diferénse e pa 'ssè gròhe (Per Scülpér... dù chilometri de vià -a 'ndà 'ndeter 'nvers matinå - vià che fàe tücc i dé, doi ólte al dé, a pè o 'n biciclètå con d'üna brèntå de ìnte liter sö li spale, che la sbaciucàå dè hà e de là perché li àche de lat li 'nfàå apénå dùdes/quatórdes lìter; per l'Oltrèpó... gérå hìc o hés chilòmetri a 'ndà 'nfò 'nvèrs la Prèsulànå.
  È pür... i "Curnagiù de Scülpér i diséå "...'n dà la trè 'n vèrs i Fóncc..." quando che mé disée "...'n da 'ndéter a 'ndà 'n di Fóncc..."; e i "Lüff" de Ilminùr... "i 'ndàå 'ndétèr a 'ndà a Büècc" quando mé disèe hémpèr "...'n dà 'n fò a 'ndà a Büècc..."!
  Chè ol gh'érå miå nómå 'l dialèt o "la linguisticå" cumè i diràh en cö; ol gh'erå dè mèso pa la geugrafìå).
  Comunque, ü mumént fà ciaculàe de dialèt e de linguå. Ma cumè s' fai cumè a parlà de dialèt, he mé ó cuminciàt a sbiahügà 'm pó de italiano a li Medie (Gh'ére giamò ündèss o dùdès agn per no dì a trédès o quatórdes!), quando i hüpèriùr - co' 'l mè bubà e la mè mamå (quando i gnìå a truàm ...a 'ndà bé l'erå üna óltå al més!) - i hè lamentàå hémpèr de mé perché "Parla in dialetto e tiene le mani in tasca" e 'l mès dopo l'érå amò chèlå "parla in dialetto e tiene le mani in tasca". Mè règórde bé, ma bé! L'erå pròpe cumpàgn che füdéss ü lasarù o ü mascalsù! ('Ncö hè pénse pò che ünà de sti pèrsùne l'è dientàdå arciescov... La harà miå stadå stüpidå, o nooo?! E comùnque hö stò argumént dol dialèt ...hó miå cunvìnt che la ghéss resù!!!).
  Mé ó hémpèr pensàt che ol dialèt l'è ol italiano, miå ól bergamàsch o -mèi amò - ol "scalvì"!
  E ché ...mè férme per no stüfà nigü.
  Ve 'nvidaró apénå a lèse hö de stagn e a velocità ...straquasesupersonicå stò dumandå che: "Hè la lüm l'è che e l'öle l'è lé, la ùlå do l'öle ghè l'alå lé lé?"
  Che efèt ve fàl?
  Pèr chi che stüdiå chi laùr ché, pöde fa üna prècisassiù: Mé crède chè chèsto ché lè ü bèl èsémpe de dialèt mórt (Puarì a lü!!! Ol sé miå quat chè 'l mè rincrèss!!!). L'è trentådù agn che hó gnìt già de Scülpér con tütå la mè famèå per èndà a stà fo d' li bande de Lèch, e quindi... l'è trentådù agn che ciacùle piö ol dialèt tüt ól dé è pa 'n tüte li hituassiù có i mè cumpaisà! A uré ardà pròpe bé bè... quach dé la stat quando 'ndó 'n férie, ma póch de chè...
  E infati ol sò dialèt de lur l'è cambiat, essè cumè 'n trent'agn ol s'è cambiat ol mond!
  Ol mè "ciaculà", 'nvece, l'è restàt chèl de trent'agn fa! Hè mai... l'ha nómå perdìt èm pó dè "flüidità", e... -che pecàt! - 'n cö dróe piö tant l'inglés (ól mè quart dialèt!!! Ol tèrs l'è ol francés!) cognà la mè "linguå matèrnå" che comunque la restå e la restarà hémpèr la mè primå linguå, la mè primå cültürå, ol mè èhher principàl e ünic.
  Vè halüde tücc quancc!

 Per non dimenticare le altre nostre Lingue
 Non parliamo soltanto italiano...  

---